کف دست‌هایتان را به هم بمالید. اگر این کار را ده دقیقه انجام بدهید چه اتفاقی می‌افتد؟ احتمالاً کف دست‌هایتان اندکی قرمز خواهد شد. حالا فرض کنید همین کار را به مدت ده ساعت انجام دهید. احتمالاً دست‌هایتان تاول خواهد زد و زخم خواهد شد! حالا همین کار را با آب و صابون انجام دهید. خواهید دید کم‌ترین اصطکاک را خواهید داشت. مثال دیگری می‌زنم. حرکت اجزای موتور ماشین، اگر روغن نداشته باشد چگونه است؟ مسلماً در کم‌ترین زمان مستهلک خواهد شد و موتور از کار خواهد افتاد. صدا در انسان هم از برخورد تارهای صوتی باهم ایجاد می‌شود. برخوردی که از ابتدا تا انتهای زندگی‌مان وجود دارد. این تارهای صوتی هم مثل موتور ماشین، احتیاج به روغن‌کاری دارند. در این مقاله قصد داریم به ارتباط روغن حنجره، یعنی آب و گویندگی شما بپردازیم. با من علی حاجی پور از آکادمی گویندگان همراه باشید.

 

اولویت حیاتی بدن

بدن ما از اندام‌ها و دستگاه‌های حیاتی و غیر حیاتی تشکیل‌شده است. اندام‌ها و دستگاه‌های حیاتی آن‌هایی هستند که اگر در انجام کارشان خللی رخ دهد، باعث مرگ انسان می‌شوند. مثل دستگاه گردش خون، دستگاه تنفسی و …

از طرفی دیگر، دستگاه‌ها و اندام‌هایی وجود دارند که بدون آن‌ها هرچند به‌سختی، اما می‌توان زنده ماند. مثل گوش، چشم، دستگاه صوتی و …

مهم‌ترین هدف مغز ما، زنده نگه‌داشتن ماست. به همین خاطر اولویت اول را دستگاه‌های حیاتی بدن ما تشخیص می‌دهد. یکی از مواردی که در این اولویت‌بندی لحاظ می‌شود، مسئلهٔ آب در بدن است. یعنی مغز آب در بدن را با اولویت اندام‌های حیاتی تقسیم می‌کند. به همین خاطر اگر آب بدن کم شود، مغز ترجیح می‌دهد دستور دهد که آب از اندام‌های غیر حیاتی بدن گرفته شود و به اندام‌های حیاتی برسد. یکی از آن اندام‌های غیر حیاتی که معمولاً با کم شدن آب، مستقیماً آبش کم می‌شود، دستگاه صوتی ماست.

البته در معرض هوای مستقیم بودن حنجره به‌واسطهٔ تنفس هم در کاهش این آب بی‌تأثیر نیست.

به همین دلیل هیچ‌گاه اجازه ندهید کمبود آب بدنتان به‌اندازه‌ای شود که احساس تشنگی شدید کنید. این مسئله نشان‌دهندهٔ خشک شدن گلوی شماست چون بدن آب زیادی ازدست‌داده و مسلماً از اولین جاهایی که آبش کم شده، دستگاه صوتی شماست.

 

چه مقدار آب بنوشیم؟

یک‌بار که برای مصاحبه با خانم دکتر کاظمی متخصص گوش و حلق و بینی رفته بودم، از ایشان در مورد میزان مصرف آب روزانه یک انسان بالغ پرسیدم. ایشان تأکید زیادی روی استفادهٔ زیاد از آب در طول روز داشتند. توصیه‌ای که داشتند مصرف حداقل دو لیتر آب در روز بود. البته برای ما گوینده‌ها تأکید داشتند که این میزان از مصرف باید اندکی بیش‌تر هم باشد.

البته این مقدار از مصرف آب، یک مقدار نسبی است. برای مثال شخصی که زیر نور مستقیم آفتاب کار می‌کند، به دلیل تعریف زیاد، مسلماً نیاز به مصرف آب بیش‌تری پیدا می‌کند. مقصود از این توصیه این است که شما تا جای ممکن مصرف آب را در طول روز بیش‌تر کنید.

 

یک بطری آب

بهترین توصیه‌ای که به شما برای تأمین آب کافی بدنتان می‌توانم بکنم این است که یک بطری آب کنارتان داشته باشید و هر زمان که یادتان افتاد ولو به اندازه یک جرعه، لبی‌تر کنید. حتی استفاده از آب برای قرقره کردن هم برای حنجرهٔ شما مفید است.

مصرف آب زیاد در طول روز باعث می‌شود تا نیاز به دفع بیش‌تر (ادرار) پیدا کنید. همین مسئله باعث می‌شود سموم بدن شما هم راحت‌تر و بهتر دفع شوند. یکی از ملاک‌های خوب برای تشخیص میزان آب در بدن شما، رنگ ادرار شماست. هرچه رنگ ادرار شما تیره‌تر باشد، میزان آب بدن شما کم‌تر است.

در مقالهٔ «سیگار، قلیان و مواد مخدر و نقش آن در گویندگی» به شما گفتیم که سیگار و در کل دود یکی از عواملی است که سریعاً حنجره را خشک می‌کند. پس یادتان باشد، برای حفظ کیفیت صدایتان و همیشه جوان نگه‌داشتن آن، از دخانیات به‌صورت کامل دوری‌کنید.

 

آیا تا آب را می‌خورم حنجره‌ام نرم می‌شود؟

اگر نگاهی به ساختار بدنمان بیندازیم، خواهیم دید که زمانی که ما آب می‌نوشیم، آب به‌صورت مستقیم از روی تارهای صوتی نمی‌گذرد بلکه بعد از بالا آمدن اپی‌گلوت، راه نای ما که دستگاه صوتی‌مان در آن قرار دارد بسته می‌شود. یعنی آب مستقیماً به تارهای صوتی نمی‌رسد. گردش آب در بدن ما رسیدن به نقطهٔ موردنظر، حدوداً بیست دقیقه زمان می‌برد. پس انتظار نداشته باشیم خشکی تارهای صوتی را نوشیدن چند جرعه آب، در لحظه رفع شود.

 

پس چرا حس خوبی دارم؟

زمانی که تشنه‌تان است و آب می‌نوشید، درست است که آب به تارهای صوتی‌تان نرسیده است اما فضای دهان و بخشی از حلق شما را مرطوب کرده است. همین مسئله باعث می‌شود که بخشی از خشکی محیط دهان شما رفع شود و حس خوبی پیدا کنید، اما بدانید تا رسیدن آب به تارهای صوتی‌تان زمان بیش‌تری نیاز است.

 

کافئین

مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار (مثل چای و قهوه) و همین‌طور انواع نوشابه‌ها باعث می‌شود که ادرار شما سریع‌تر دفع شود و بدنتان زودتر آب خود را از دست بدهد. بنابراین هرگاه از این نوشیدنی‌ها استفاده کردید، مصرف آب خود را افزایش بدهید.

 

دمای مناسب آب

درست است که مصرف آب کمک بسیار زیادی به دستگاه صوتی شما می‌کند اما مصرف آب به‌صورت خیلی سرد یا داغ می‌تواند باعث آسیب به حنجرهٔ شما شود. زمانی که آب خیلی سرد می‌نوشید، عضلات حنجرهٔ شما با کاهش عملکرد همراه می‌شوند و اصطلاحاً منقبض می‌شوند. در نقطهٔ مقابل آب داغ (چیزی که به بعضی از خواننده‌ها یا مداحان توصیه می‌شود) می‌تواند باعث شلی بیش‌ازحد عضلات شود. اگر آب یا نوشیدنی خیلی داغ باشد، احتمال آسیب رساندن به حنجره هم وجود دارد که باعث افت کارایی حنجره می‌گردد.

بهترین دما برای مصرف آب، دمای محیط است. می‌توانید از نوشیدن آب خنک لذت ببرید!

 

نظر شما در مورد تاثیر مصرف مناسب آب و گویندگی چیست؟ حتماً نظر خود را زیر همین پست برای ما بنویسید.