آموزشهای تخصصی زمینههای گویندگی, مقالات
تیپ سازی، تغییر و تقلید صدا + 9 مرحله ساخت یک تیپ حرفهای
15
اردیبهشت
اردیبهشت
این که یک گوینده بتواند با تیپ سازی یا تیپ گویی صدای خود را تغییر دهد و با صدایی متفاوت از صدای خود پروژهای را اجرا کند، او را از سایر گویندگان متمایز میکند. اینجاست که آموزش تیپ سازی را مهم میکند.
البته که این کار را باید در نهایت حالت حرفهای بودن انجام داده و در طبیعیترین حالت ممکن صدایتان را تغییر دهید؛ وگرنه نه تنها این مسئله نقطهی قوت او نیست بلکه تبدیل به نقطهی ضعف بزرگی از او خواهد شد!
با من علی حاجیپور از آکادمی گویندگان همراه باشید.
تعریف تیپ سازی، تغییر صدا و تقلید صدا
زمانی که سخن از تغییر صدا میآوریم، معمولا آنها را با این واژگان تعریف میکنیم:
تیپ (تیپ سازی)
تعریف ساده تیپ این گونه است: تغییر صدای شما برای بیان و حالات دستهای از افراد خاص مانند صدای پیرمرد، بچه، لات، مدیر، شخصیت منفی، مثبت و …
به صورت کلی، دسته ای از افراد که یک ویژگی خاص و مشترک دارند، میتوانند صداهای نزدیک بههمی تولید کنند، برای مثال یک آدم خشن، صدایی خش دار و زننده دارد یا یک آدم مهربان، آرام و نرم صحبت میکند.
تغییر صدا
زمانی که شما صدای خودتان را از حالت معمولیتان خارج کنید، میگوییم که صدایتان را تغییر دادهاید. شاید فکر کنید برای ساخت یک شخصیت تغییر صدا کافیست اما این گونه نیست. شما باید بتوانید صدا را متناسب با شخصیت تغییر داده و تمام حالات ممکن را با صدای او اجرا کنید.
تقلید صدا
در این مورد ما صدای خود را سعی میکنیم تا جای ممکن شبیه فرد خاصی کنیم. از تقلید صدا میتوانید در بسیاری از پروژهها استفاده کنید.
اخطار: یک اشتباه بزرگ در تیپ سازی: تیپ سازی = صداسازی
باید اشاره کنم که تیپ سازی در معنای اصولی خود، عوض کردن صدای اصلی برای مکالمات روزمره یا گویندگی کردن نیست؛ یعنی قرار نیست با این صدا در طول روز حرف بزنید یا پشت میکروفون به جای صدای اصلیتان آن را استفاده کنید، بلکه قرار است این صداها را در کنار صدای اصلی خودتان، به عنوان یک توانایی بیشتر داشته باشید.
تیپ سازی را با صداسازی اشتباه نگیرید! تیپ سازی یعنی تغییر صدای اصلی خودمان برای انجام نقشها و صداسازی یعنی تقویت صدا به نحوی که در بهترین حالت تولید شود. پس این دو مورد را با یکدیگر قاطی نکنید.
تیپسازی در صحبتهای روزمره به شدت اشتباه است. لطفاً آن را انجام ندهید.
چرا باید تیپ سازی را یاد بگیریم؟
وقتی شما یک گویندهی خوب هستید و در زمینهی کاری خاصی شناخته شدهاید (برای مثال دوبله) مدیران دوبلاژ زیادی به شما نقشهایی متناسب با صدایتان را پیشنهاد میدهند. حال فرض کنید که شما یک، دو یا چند صدای دیگر دارید که به همهی آنها مسلط هستید و با آنها نیز میتوانید دوبله کنید.
اولین اتفاقی که میافتد این است که دامنهی نقشهایی که شما برای انجام آنها مناسب هستید دو یا چند برابر میشود. این یعنی احتمال سپردن پروژههای بیشتر به شما افزایش مییابد.
موفقیت شغلی، افزایش درآمد و در نتیجه رضایت شغلی بیشتر را با داشتن این امکان جدید برای خود فراهم کنید.
حتی اگر یک گوینده نیستید، تغییر صدا میتواند شما را تبدیل به یک فرد جذاب کند. در مهمانیها، دورهمیها و … اگر بخواهید خاطرهای را بگویید، میتوانید بسیار زیبا آن را اجرا کنید و با صدای ان افراد صحبت کنید. همینطور میتوانید با تقلید صدای افراد معروف، جمع را شاد کنید.
آموختن تیپ سازی برای چه کسانی مناسب است؟
بهتر از پاسخ به سوال بالا، پاسخ به این سوال است:
تیپ سازی یا تیپ گویی مناسب چه کسانی نیست!
اگر گوینده نیستید، احتمالاً آموزش آکادمیک آن برای شما نامفهوم باشد. برای ساخت تیپها به اطلاعات و تواناییهای گویندگی نیاز دارید تا بتوانید یک تیپ را کامل و استاندارد پیاده کنید.
اگر گوینده تازهکار و یا در حال آموزش هستید، تا اتمام آموزشها و تسلط روی صدای اصلیتان صبر کنید، سپس آموزشهای تیپ سازی را پیگیری کنید. احتمال دارد که با آغاز آموزشهای مربوط به تیپ دچار مشکل گم کردن صدایتان بشوید.
تنها در صورتی که گویندهای هستید که آموزشهای گویندگی را دیده و روی صدای خود مسلط است، به سراغ تیپ سازی بروید.
ویژگیهای تیپ سازی یا تیپ گویی درست چیست؟
اولین پرسشی که در آموزش تیپ سازی احتمالا به ذهن شما خطور می کند این است که: چه جور تغییر صدایی درست است؟
در ادامه ویژگیهایی که یک صدای تغییر یافته نیاز دارد را برای شما برمیشمارم تا بدانید صدایی که به درستی تغییر یافته چه ویژگیهایی باید داشته باشد:
تیپ سازی نباید به صدای شما آسیب بزند
اولین مورد، آسیبزا نبودنِ صدای تغییر یافته است. برخی از هنرجویان گویندگی از تیپهایی استفاده میکنند که مستقیما به حنجره و اندامهای گفتارشان آسیب میزند. البته خودم هم در ابتدای آغاز به کارم در دوبله دچار همین اشتباه شده بودم. با این تیپها نمیتوان نقشهای طولانی گفت. شما باید بتوانید با تیپتان یک ساعت بی وقفه صحبت کنید، بدون این که آسیبی به هیچ یک از اندام گفتارتان برسانید. تیپی که قابلیت تبدیل شدن به شخصیت را داشته باشد.
تیپ شما باید در تمام حالات حفظ شود
تیپ سازی فقط تغییر یک صدا نیست، بلکه تبدیل شدن شما به یک شخصیت جدید است. شما با این شخصیت جدید باید بتوانید از کمترین حالت حسها تا بیشترین آنها را اجرا کنید، آن هم بدون این که مخاطب احساس کند از کالبد آن شخصیت خارج شده و به صدای اصلیتان برگشته باشید. حین تیپ گویی باید «خودِ خودِ خودِ» آن شخصیت شوید.
پس تسلط بر صدای تغییر یافته یکی از مهمترین کارهایی هست که شما با تمرین باید به آن برسید.
تیپ سازی باید طبیعی باشد
تغییر صدا معمولاً با تغییراتی غیرطبیعی همراه است؛ یعنی زمانی که شما صدایتان را عوض میکنید، در ابتدای امر صدای شما غیرطبیعی است.
شما با تغییر صدا، نقشی را اجرا میکنید که خودتان نیستید. مهمترین چیزی که صدای شما را برای مخاطبتان باورپذیر میکند، این است که مخاطب باور کند که این صدا، متعلق به یک فرد به خصوص یا شخصیت است، نه کسی که دارد صدایش را عوض میکند. پس باید صدایتان در طبیعیترین حالت ممکن باشد.
پس اصلیترین عامل برای داشتن یک تیپ گویی درست، طبیعی بودن آن است.
مسیر آموزش تیپ سازی چگونه است؟
اگر با توجه به توضیحات بالا علاقهمند هستید تا تیپ سازی یا تیپ گویی را آموزش ببینید، مراحل تیپسازی را طبق روند زیر باید طی کنید:
-
آموزش گویندگی
پیشنیاز آموزش تیپ سازی، تغییر صدا یا تقلید صدا، دیدن آموزشهای گویندگی است. همانطور که در پاراگرافها بالا گفتم، اگر گوینده نباشید، احتمالاً آموزشهای تیپسازی برای شما نامفهوم است. برای مثال زمانی که از گام، فوسه، حرکت سیبک گلو، جایگاه صدا و … سخن به میان میآید، یک فرد معمولی اصلاً نمیداند اینها چه هستند، چه برسد به این که بخواهد آنها را اجرا کند.
از طرف دیگر انعطاف صدایی که گویندگان با تمرینهای چند ماهه به دست آوردهاند را ندارید، پس نخواهید توانست تکینکهای تیپ سازی را به خوبی اجرا کنید.
اگر هنوز آموزش گویندگی خود را آغاز نکردهاید، پیشنهاد ما به شما شرکت در دوره جامع گوینده مستقل است.
برای مشاهده اطلاعات «دوره گوینده مستقل: آموزش جامع گویندگی و کسب درآمد از آن» اینجا را کلیک کنید.
-
کالبدشکافی تیپها
برای اجرای یک تیپ عالی باید بندانید عوامل سازنده یک تیپ چه مواردی هستند. موارد اجرای یک تیپ عبارتند از:
ساختار صدایی: یعنی یک یا چند ساختار در صدای شما باعث ایجاد تیپ میشود.
ساختار بیانی: تغییرات در بیان شما تیپ را میسازند.
اکت (بازی) مشخص: که با توجه به جنس بازی شما یک تیپ تعریف میشود.
-
شناخت و تسلط بر عوامل ایجاد تیپ
هر کدام از سه مورد قبلی شامل چندین گزینه هستند که باید علاوه بر شناخت هرکدام از آنها، بتوانید با تسلط و استفاده از آنها تیپ خود را به وجود بیاورید.
-
شخصیتشناسی
باید ویژگیهای هر شخصیت را بشناسیم و تیپ را با توجه به آنها طراحی کنیم؛ برای مثال شخصیتهای هیکلی و تپل، صداهای بمی دارند و …
عواملی که باید به آنها دقت کرد شامل این موارد است:
سن، جثه، چهره، نوع شخصیت (منفی یا مثبت یا خنثی)، اخلاقیات او (شجاع، ترسو، محافظهکار و …)، سطح سواد و …
-
شناخت ویژگیهای شخصیتهای مشخص
برخی از شخصیتها استفاده کلی دارند، برای مثال پیرمرد، پیرزن، استاد دانشگاه و …
با شناخت این شخصیتها و تمرین کلی آنها، علاوهبراینکه روی چند تیپ مسلط میشوید، آماده خواهید شد تا به مبحث تیپ سازی اختصاصی یا اصطلاحاً تیپ کاراکتر وارد شوید.
-
طراحی تیپ کاراکتر
اگر تیپی را مخصوص یک شخصیت (کاراکتر) خلق کنید، به آن تیپ-کاراکتر میگوییم. این صدا مخصوص یک شخصیت خاص است که میتواند شامل تیپ قبلی شما باشد که برای یک شخصیت منحصربهفرد بازطراحی شده است.
-
حفظ تیپ و مستندسازی
برای این که بتوانید یک تیپ را حفظ کنید، نیاز دارید که مستنداتی از آن تهیه کنید. مستنداتی شامل اجراهای مختلف، تکیه کلامها، اکتها (بازیهای) منحصربهفرد او و …
مستندسازی یعنی این که با ضبط کردن بخشهایی از اجرایتان با آن تیپ، حتی اگر شیوه اجرای آن تیپ را فراموش کردید، بتوانید به سرعت به آن برگردید و مجدداً آن را اجرا کنید.
-
رسیدن به بلوغ صدایی و پختگی تیپ
پس از به دست آوردن یک تیپ باید بتوانید آن را به آنچنان عالی اجرا کنید که کسی حتی فکرش را هم نکند که این صدا، صدای شماست!
-
تیپسازی نرمافزاری
تیپ سازی نرمافزاری را نه به عنوان یک جایگزین، بلکه به عنوان یک مکمل باید در نظر گرفت. این که کل کار را به نرمافزار یا هوش مصنوعی برای انجام دادن بسپاریم کار غلطی است؛ اما میتوان با استفاده از نرمافزار آن صدا را اندکی بهتر کرد.
برای مثال در برخی از موارد مانند صداهای فانتزی (صدای شخصیت مگاترون در فیلم تبدیل شوندگان و …) چون ذاتاً یک صدای کامپیوتری نیاز است، حتماً باید از نرمافزار برای تبدیل صدا استفاده شود وگرنه انسانی وجود ندارد که بتواند این صدا را تولید کند.
آیا با وجود هوش مصنوعی نیازی به آموزش تیپسازی هست؟
شاید بپرسید: هوش مصنوعی پیشرفت بسیار زیادی داشته است و میتواند صداهای دیگران را روی صدای ما سوار کند یا حتی به جای ما گویندگی کند! دیگر چه نیازی به آموزش تیپ سازی هست؟
غیرطبیعی
در چند پاراگراف قبلی اصلیترین ویژگی تیپ سازی درست را طبیعی بودن گفتم. هوش مصنوعی هنوز کلی راه دارد تا بتواند تیپها را در طبیعیترین حالت ممکن اجرا کند.
غیرهنرمندانه
شما با نقشها و تیپهای مختلفی خاطره دارید. شخصیت شِرِک و خرش، پاندای کنگفو کار،
اگر نبود هنر اجرای گویندهها، چقدر آن انیمیشنها ماندگار میشدند؟
به صورت کلی نقش هنرهای انسانی در گویندگی بسیار پررنگ است و نمیتوان با هوش مصنوعی آن را جایگزین کرد.
نبودِ ارتباط انسانی
اگر اخبار تلویزیونی را بدون نشان دادن تصویر گوینده خبر نشان دهند، آیا در ذات خبررسانی مشکلی به وجود میآید؟ یعنی صدایی پخش شود و تصاویر مرتبط را روی صفحه نشان دهند…
پاسخ خیر است. در ذات انتقال خبر تغییری ایجاد نمیکند ولی در تاثیر آن اخبار حتماً موثر است. در تلویزیون با نمایش تصویر گوینده خبر، میخواهند یک ارتباط انسانی را بین مخاطبان و گوینده خبر شکل دهند تا اثرگذاری اخبار را بیشتر کنند و درک مخاطب را نیز افزایش دهند.
خود شما مایل هستید که اخبار را یک ربات برای شما تعریف کند، داستان بخواند یا یک انسان؟
وجود قانون کپیرایت
همین چند وقت پیش بود که آقای ناصر ممدوح، دوبلور پیشکسوت، اعلام کرد: «اگر با استفاده از هوش مصنوعی صدای من را بازسازی کنند، حتماً شکایت خواهم کرد!»
درست است هنوز قانون کاملی برای مواجهه با هوش مصنوعی نداریم ولی به زودی شاهد تصویب قوانین مرتبط با آن خواهیم بود. یعنی اگر تیپهای ماندگاری از گویندگان حرفهای وجود داشته باشد و شما بخواهید با هوش مصنوعی صدایتان را به آنها تبدیل کنید، قطعاً با مشکلات قانونی مواجه خواهید شد.
پس وجود هوش مصنوعی تهدیدی برای آموزههای شما ایجاد نمیکند. پاسخ مفصل به این سوال بماند تا در یک مقاله جامع به نقش هوش مصنوعی در صنعت گویندگی میپردازم.
میخواهید آموزش تیپ سازی ببینید؟
اگر با مطالعه این مقاله علاقهمند شدید تا تیپ سازی یا تیپ گویی را آموزش ببینید، میتوانید در دوره «خوش تیپ: آموزش تغییر، تقلید و تیپهای صدایی» آکادمی گویندگان شرکت کنید. توضیحاتی که در این مقاله آورده شد، روند کلی این دوره هستند که با تمرینات کاملی که ارائه میکند میتواند شما را در رسیدن به تیپهای حرفهای و مختلف کمک کند.
برای مشاهده رایگان مقدمه دوره و شرکت در آن، روی تصویر زیر کلیک کنید:
سلام رضا جعفری هستم تعلید. صدا
سلام. از آشنایی با شما خوشوقتیم