آموزش فن بیان عمومی و سخنرانی، مقالات
دیل کارنگی و اعتمادبه‌نفس در سخنرانی
08
آذر
آذر
کتاب آیین سخنرانی نوشته‌ی دیل کارنگی، یکی از کتاب‌های مرجع درزمینه‌ی سخنرانی و سخنوری است. این کتاب که نگارش آن به بیش از صدسال گذشته برمی‌گردد، هنوز یکی از کتاب‌های مرجع درزمینه‌ی سخنرانی و سخنوری است. در فصل اول این کتاب، دیل کارنگی از اعتمادبه‌نفس در سخنرانی و برای صحبت در جمع می‌گوید و چهار دستورالعمل به شما می‌دهد. برای مطالعه‌ی این چهار دستورالعمل با آکادمی گویندگان همراه باشید.
۱. با تصمیم جدی شروع به کار کنید
این موضوع خیلی مهم است. اگر مدرس می‌توانست درون مغز و قلب هنرآموز را ببیند و میزان اراده او را برآورد کند، آنگاه با قاطعیت می‌توانست بگوید با چه سرعتی پیشرفت خواهد کرد. پس هرکس که به دنبال یادگیری چیزی است. اگر اراده‌ای ضعیف داشته باشد نمی‌تواند آن‌طور که بایدوشاید به فراگیری آن مطالب بپردازد. اما اگر بااراده و انرژی بسیار به دنبال هدف خود باشد و هیچ مانعی نمی‌تواند او را از دستیابی به هدف بازدارد. بنابراین شور و شوق خود را برای یادگیری فنون سخنرانی برانگیزید.
فواید آن را تجسم کنید
فوایدی که از این یادگیری نصیبتان می‌شود را تجسم کنید. به این فکر کنید که وقتی بتوانید با اعتمادبه‌نفس در میان جمع صحبت کنید، چه حس خوبی برایتان می‌آورد. ازنظر اجتماعی چه امتیازاتی را برایتان به ارمغان می‌آورد. چه دوستی‌های جدیدی پیدا خواهید کرد. ازنظر مالی چقدر به نفعتان خواهد شد و تا چه حد می‌توانید بر دیگران سلطه و نفوذ پیدا کنید.
چند تجربه
چانسی دپو می‌گوید: «هیچ مهارتی بهتر از خوب صحبت کردن نمی‌تواند شما را به مقام و موقعیت مناسب برساند.»
فیلیپ دی آمور بعد از به دست آوردن میلیون‌ها دلار ثروت گفت: «من بیشتر یک سخنور ماهر بودم تا یک سرمایه‌گذار بزرگ.»
این مهارتی است که هر انسان عاقلی در زندگی باید به دنبال آن باشند. پس از مرگ اندرو کارنگی در سن ۳۳ سالگی در میان وسایل او یادداشتی پیدا کردند که حاکی از برنامه‌ریزی برای آینده بود. او احساس کرده بود در عرض دو سال آینده می‌تواند وضعیت شغلی‌اش را به‌گونه‌ای بهبود ببخشد که سالیانه ۵۰ هزار دلار درآمد داشته باشد؛ بنابراین درصدد بود که در ۳۵ سالگی خود را بازنشسته کند و به آکسفورد برود و به تحصیل رشته سخنرانی بپردازد!
حس توانایی، قدرت و اعتمادبه‌نفس در سخنرانی
من به بسیاری از نقاط دنیا سفرکرده‌ام و تجارب فراوانی را در این مورد اندوخته‌ام ولی خشنودی و رضایتی را که از سخنرانی در جلوی یک جمع به دست می‌آورم با هیچ لذت دیگری در دنیا عوض نمی‌کنم.
این کار به آدم حس توانایی و قدرت می‌بخشد و ما را از دیگران متمایز می‌سازد و در جایگاه والاتری قرار می‌دهد. یکی از سخنرانان می‌گفت: «دو دقیقه قبل از سخنرانی ترجیح می‌دهم شلاق بخورم ولی سخنرانی نکنم اما دو دقیقه قبل از پایان سخنرانی ترجیح می‌دهم گلوله بخورم اما سخنرانی‌ام را قطع نکنم!»
یأس و ناامیدی
به یاد داشته باشید که شروع هر کاری ممکن است با یأس و ناامیدی همراه باشد و احیاناً از مسیر منحرف شوید ولی اگر به این بیندیشید که این مهارت می‌تواند چه فواید و منافعی را برای شما به ارمغان بیاورد، آنگاه برای رسیدن به هدف امیدوار و مصمم می‌شوید و از ناامیدی دست برمی‌دارید؛ بنابراین دائم باید کوره اشتیاق را در خود گرم نگه‌دارید. یک‌شب در هفته را سعی کنید به خواندن فصول این کتاب اختصاص دهید و سعی کنید یاس را از خود دور سازید.
هنگامی‌که ژولیوس سزار و سپاهیانش از کشور گل (فرانسه) و دریای مانش عبور کردند و در انگلستان از کشتی‌های خود پیاده شدند، می‌دانید برای کسب پیروزی چه کرد؟
او به چند سرباز خود دستور داد تمام کشتی‌ها را به آتش بکشند و به سپاهیان خود دستور داد از روی صخره‌ها به تماشای این منظره بایستند.
تنها راه عقب‌نشینی، سوارشدن بر کشتی‌ها بود که آن‌ها نیز در حال سوختن بودند. بدین ترتیب برای آن‌ها فقط یک‌راه باقی‌مانده بود و آن‌هم پیشروی و پیروزی در جبهه جنگ بود. این همان کاری بود که آن‌ها کردند.
چرا شما در این جنگی که برای از بین بردن ترس و خجالت خود برای صحبت کردن در جمع به راه انداخته‌اید، از این روش استفاده نمی‌کنید؟!
2. در مورد موضوعی که می‌خواهید از آن سخن بگویید اطلاعات جمع‌آوری کنید
هرکسی باید قبل از شروع صحبت، در مورد موضوعِ موردبحث اطلاعات داشته باشد. در غیر این صورت دچار تشویش و اضطراب خواهد شد و اعتمادبه‌نفس در سخنرانی را از دست خواهد داد. باید متن سخنرانی خود را از قبل آماده کنید وگرنه همچون کوری خواهید شد که عصا کش کوری دگر شده است.
تئودور روزولت، رئیس‌جمهوری امریکا، در زندگینامه خود می‌گوید: «در پاییز سال ۱۸۸۱ به‌عنوان جوان‌ترین نماینده به مجلس راه یافتند من هم مثل خیلی از جوان‌های بی‌تجربه از سخنرانی در جلوی جمع هراس داشتم اما در آنجا از نصیحت پیرمردی روستایی استفاده کردم که می‌گویند تا زمانی که مطمئن نیستی حرف نزن ولی موقعی که مطمئنی حرفی برای گفتن داری برخیز و حرف خود را بگو و سر جایت بشین.»
من نکته دیگری را به گفته این پیرمرد اضافه می‌کنم: «باید بتوانید در حضور جمع به‌گونه‌ای بر شرم و اضطراب خود غلبه کنید، مثلاً چیزی را به آن‌ها نشان دهید. کلمه‌ای روی تخته‌سیاه بنویسید. نقطه‌ای را روی نقشه نشان دهید. میز را کمی جابجا کنید. پنجره‌ای را بازکنید. یادداشتی را در جلوی خود ورق بزنید یا هر کار عملی دیگری را انجام دهی که به تو کمک کند حس کنی در خانه خود هستی.»
3. با اطمینان و شهامت عمل کنید
پروفسور ویلیام جیمز روانشناس امریکایی می‌گوید: به نظر می‌رسد عمل به دنبال احساس می‌آیند اما واقعیت این است که عمل و احساس باهم پیش می‌روند؛ بنابراین با تنظیم اعمال ارادی می‌توان به‌طور غیرمستقیم احساس را در خود کنترل کنیم. پس اگر شادی و نشاط خود را ازدست‌داده‌اید و غمگین هستید بهترین راه آن است که به شادی بپردازید و به‌گونه‌ای رفتار کنید که انگار واقعاً شاد هستید.
بنابراین برای دستیابی به احساس شجاعت و اطمینان نیز باید به شکلی رفتار کنید که انگار واقعاً از خودتان مطمئن هستید و بااراده کامل سعی کنید به این هدف دست پیدا کنید. از این طریق می‌توانید ترس را از خود دور کنید و به‌تدریج شجاعت را جایگزین هان سازید.
پند و اندرز پروفسور جیمز را به کار ببندید؛ یعنی در موقع روبرو شدن با جمع، طوری رفتار و عمل کنید که انگار از شهامت و اطمینان کافی برخوردار هستید. نفس عمیقی بکشید و با دریافت اکسیژنِ بیشتر به تقویت روحیه خود کمک کنید.
یکی از خوانندگان معروف به نام ژان دزرکی شه می‌گفت: «با نفس عمیق کشیدن تمامی اضطرابات شما ناپدید می‌شود.»
نشان دادن شهامت و جسارت
شهامت و جسارت همیشه مورد تحسین قرارگرفته است؛ بنابراین هرچقدر هم قلبتان تند میزند و دچار هراس و اضطراب شده‌اید شجاعانه به جلو قدم بردارید و خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید و وانمود کنید عاشق سخنرانی هستید و از نطق کردند لذت ببرید.
کاملاً صاف بایستید به چشم حاضران نگاه کنید و طوری حرف بزنید که انگار آن‌ها به شما بدهکار هستند.
تصور کنید آن‌ها برای این در آن مکان جمع شده‌اند که از شما بخواهند مهلت پرداخت بدهی خود را تمدید کنند. تأثیر روانی این تصور برای شما بسیار سودمند خواهد بود.
از باز کردن و بستن دکمه‌های کت خودداری کنید و برای آنکه کسی متوجه اضطراب شما نشود دستان خود را پشت خود برده و در هم گره کنید یا انگشتان پایتان را توی یک کفش به هم بفشارید. به‌طورکلی یادتان باشد که مخفی شدن پشت وسایل کار خوبی نیست اما اگر بار اولتان است که سخنرانی می‌کنید احتمالاً گرفتن دسته صندلی یا میز یا محکم گرفتن سکه‌ای در مشت خود می‌تواند کمی به شما شهامت ببخشد.
تئودور روزولت و اعتمادبه‌نفس در سخنرانی
آیا می‌دانید که تئودور روزولت چگونه اعتمادبه‌نفس در سخنرانی و شهامت خود را حفظ می‌کرد؟ آیا او ذاتاً از چنین روحیه‌ای برخوردار بود؟
نه ابداً. او در زندگینامه خود اعتراف می‌کند: «من پسری مریض‌احوال و عصبی بودم. در جوانی نسبت به توانایی‌های خود شک داشتم. اعتمادبه‌نفسم ضعیف بود. درنتیجه مجبور بودم با رنج و زحمت بسیار هم ازنظر جسمانی هم روحی و روانی خود را تمرین دهم.»
البته او در جای دیگری از کتاب خود در مورد موفقیت خود می‌نویسد: هنگامی‌که پسربچه‌ای بیش نبودم در یکی از مجلات، داستانی خواندم که تحت تأثیر قرار گرفتم. در این داستان، ناخدای یک کشتی جنگی انگلیسی برای افراد زیردست خود توضیح می‌دهد که چگونه می‌توان به فرد شجاعی تبدیل شد.
او می‌گوید: «در ابتدا هر کس که وارد عملیات جنگی می‌شود دچار ترس می‌شود ولی برای غلبه بر آن باید به خود تلقین کنید که موضوعی برای ترس وجود ندارد و می‌توانید بدون هراس عمل کنید وقتی مدتی را به همین ترتیب طی کردید این تلقین به واقعیت تبدیل می‌شود و به مرد شجاعی تبدیل می‌گردید. خود من از همین روش استفاده کردم. در ابتدا از خیلی چیزها، از خرس‌های خاکستری گرفته تا اسب‌های وحشی و سربازان تفنگ به دست وحشت داشتم اما با وانمود به اینکه نمی‌ترسم کم‌کم ترس در وجودم از بین رفت.»
بهترین دفاع، حمله است!
شما نیز می‌توانید از این روش استفاده کنید. مارشال فوش می‌گوید: «در جنگ بهترین دفاع حمله است پس علیه ترس‌های خود حالت تهاجمی به خود بگیرید و به مبارزه برخیزید و آن‌ها را شکست دهید.»
تصور کنید پسربچه‌ای هستید که می‌خواهید پیامی را به شنوندگان خود برسانید. در این‌گونه مواقع شنوندگان توجهی به حامل پیام ندارند بلکه برای آن‌ها خود پیام مهم است. پس ذهن و قلب خود را به پیامی که می‌خواهید به آن‌ها انتقال دهید معطوف کنید. حواس خود را جمع کنید و پیام را بیان کنید.
۴. تمرین تمرین تمرین
آخرین نکته‌ای که باید به آن اشاره‌کنم این است که تمرین کنید. بهترین راه برای تقویت اعتمادبه‌نفس در سخنرانی این است که تمرین کنید. روزولت می‌گوید: «هر آدم تازه‌کاری ممکن است قبل از شروع سخنرانی به حالت هیجان و فشار عصبی دچار شود.» این حالت با کم‌رویی و شرم فرق دارد؛ یعنی معمولاً زمانی که فرد می‌خواهد در مقابل جمع سخن بگوید، رخ می‌دهد. در این‌گونه مواقع فرد باید به اعصاب خود مسلط شود و خونسردی‌اش را حفظ کند. این کار فقط با تمرین میسر می‌شود؛ یعنی دائماً باید تمرین کند تا این رفتار در رو به‌صورت عادی درآید.
حذف ترس برای اعتمادبه‌نفس در سخنرانی
آیا می‌خواهید به‌طورقطع ترس و وحشت از سخنرانی در جمع را از وجود خود بیرون کنید؟ پروفسور رابینسون در کتاب ساختمان مغز می‌گوید: «ترس از نادانی و عدم اطمینان ناشی می‌شود.» چه چیزی باعث تردید و عدم اطمینان می‌شود؟ این موضوع که از قابلیت‌های خود خبر ندارید و این نیز به خاطر عدم تجربه شماست. وقتی‌که عمل کنید و تجارب موفقی به دست آورید، آنگاه ترس شما نیز از بین می‌رود. «برای یادگرفتن شنا باید به درون آب پرید.» به‌اندازه کافی کتاب‌خوانده‌اید! اکنون باید به عمل بپردازید.
برای شروع تجربه بهتر است از موضوعی برای سخنرانی خود استفاده کنید که اطلاعات کافی و دقیقی از آن داشته باشید. متن سخنرانی را چند بار تمرین کنید. سپس آن را جلوی دوستان یا گروهی از افراد که مایل به شنیدن آن هستند ایراد کنید. این کار را جدی بگیرید. به‌هرحال سخنرانی بدون تمرین غیرممکن است. همان‌طور که بدون تمرین نمی‌توان شنا کردن را آموخت. اگر همه‌ی کتاب‌های مربوط به فن سخنرانی را هم بخوانید، نمی‌توانید سخنران شوید.
تجربه‌ای از برناردشاو
از برناردشاو نویسنده معروف پرسیدند: «سخنرانی با این قدرت و مهارت را چگونه آموختی؟» او پاسخ داد: «همان‌طور که اسکی کردن را آموختم. یعنی آن‌قدر تمرین کردم و زمین خوردم و مضحکه‌ی دیگران شدم تا به این کار عادت کردم.»
برناردشاو درزمانی جوانی خیلی خجالتی بود. وقتی می‌خواست به ملاقات کسی برود بارها توی خیابان بالا و پایین می‌رفت تا خسته می‌شد. بالاخره در خانه را میزند. خودش می‌گوید: «فکر نمی‌کنم کسی به‌اندازه من از شرم خجالت رنج‌برده باشد!»
او برای از بین بردن هراس و شرم خود از صحبت در میان جمع و اعتمادبه‌نفس در سخنرانی تلاش بسیار کرد. در جلسات مختلف شرکت کرد و درباره مسائل گوناگون به بحث‌وجدل پرداخت. بعد از پیوستن به سوسیالیسم درباره آن سخنرانی‌های بسیاری ایراد کرد. او بالاخره به یکی از بزرگ‌ترین سخنرانان قرن بیستم تبدیل شد.
شما نیز باید هر جا که موقعیتی برایتان فراهم می‌شود به سخنرانی بپردازید. در جمعی که هستید سعی کنید سخن گفتن را تمرین کنید. تا زمانی که عمل سخنرانی نکنید به توانایی و نقاط ضعف خود پی نخواهید برد و اعتمادبه‌نفس در سخنرانی را به دست نخواهید آورد.
حتماً نظر خود را در مورد این مقاله با ما در میان بگذارید.