گویندگی رایگان، آری یا خیر؟

بسیاری از گویندگانی که در ابتدای کار خود هستند، پیشنهادهای کاری خاصی دریافت می‌کنند. اغلب این پیشنهادها به دلیل تازه‌کار بودن آن‌ها، پیشنهاد کار رایگان در ازای معرفی شدن آن‌هاست. در این مقاله قصد دارم به مسئله‌ی گویندگی رایگان و بدون دستمزد بپردازم. با من، علی حاجی پور از آکادمی گویندگان همراه باشید.

داستان چه بود؟

در آموزشگاه نشسته بودم و وقت استراحت بین دو کلاس آنلاینمان بود که پیام یکی از دوستان گوینده را در اینستاگرامم دیدم. ایشان به من پیشنهادی دادند و گفتند که وب‌سایتی وجود دارد که قرار است بزرگ‌ترین و بهترین وب‌سایت درزمینه‌ی زیبایی شود. البته هنوز این وب‌سایت بالا نیامده است. مدیر این سایت از گوینده‌های تازه‌کار دعوت به همکاری کرده است. قول داده‌اند به ازای کاری که برای سایتشان انجام می‌دهند، نام آن‌ها در پایین ویدئوها آورده شود. در آینده هم صفحه‌ای در این وب‌سایت قرار بگیرد و آن گوینده‌ها معرفی شوند و برای آن‌ها سفارش کارهای گویندگی بگیرند و … البته بابت هیچ‌کدام از کارهایی که انجام می‌دهند، هزینه‌ای به گوینده‌ها پرداخت نمی‌کنند.

در ادامه از من خواستند تا از هنرجوهای آکادمی گویندگان دعوت به همکاری کنم. بعد از مکالمه‌مان به این نتیجه رسیدم که نیاز است تا در مورد مسئله‌ی گویندگی رایگان، بخشی از تجربیات خودم را با شما مخاطبان آکادمی گویندگان به اشتراک بگذارم.

بعد از آموزش چه کنیم؟

اگر به‌تازگی آموزشتان را تمام کرده‌اید و قصد دارید تجربیات بیش‌تری درزمینه‌ی گویندگی به دست بیاورید، بهترین گزینه برای شما کارآموزی گویندگی است. کارآموزی گویندگی یعنی این‌که شما در کنار گویندگان باتجربه قرار می‌گیرید و به ازای آموزش‌هایی که می‌بینید و تجربه‌هایی که کسب می‌کنید، برای آن‌ها به‌صورت رایگان کارهای گویندگی را انجام می‌دهید.

بهترین راه کسب تجربه هم همین راه است. به این دلیل که گویندگان حرفه‌ای شما را کمک و هدایت می‌کنند، شما آموزش می‌بینید و در کنار کار کردن، خواهید توانست در ادامه راه را از چاه تشخیص دهید و کم‌کم به یک گوینده‌ی حرفه‌ای تبدیل شوید.

کار کنی یاد می‌گیری!

برخی به شما می‌گویند: «شما همین‌که کار بکنی یاد می‌گیری!». من منکر نقش کار کردنِ زیاد در کسب تجربه نیستم اما اجازه بدهید برای شما مثالی بزنم.

فرض کنید به یک دانشجوی پزشکی بگویند که «شما بیمار که زیاد ببینی یاد می‌گیری» و او با یک دستگاه گوش‌بین (اوتوسکوپ) به‌جای دیدن گوش 100 بیمار، دهان آن‌ها را ببیند. دقیقاً چه اتفاقی می‌افتد؟ هیچ، به‌جز این‌که 100 دهان دیده است! در گویندگی هم دقیقاً همین مسئله وجود دارد. اگر کسی نباشد که اشتباهات گوینده را به او بگوید، گوینده یک روند غلط را طی می‌کند و نه‌تنها کارش بهتر نمی‌شود بلکه شاید این اشتباهات در او نهادینه شوند و بعدها برای اصلاح این اشتباه، حسابی به دردسر بیفتد. گوینده‌هایی را می‌شناسم که ایرادات پایه‌ای بدی دارند که ناشی از همین اتفاق است.

کار کردن باید تحت نظارت یک سرپرست گفتار باشد که ایرادات شما را رفع کند؛ یعنی کار کردن شما باید جنبه‌ی آموزشی داشته باشد وگرنه هیچ اتفاق مثبتی برای شما رخ نمی‌دهد. اصولاً کارهایی که در کنار آن‌ها آموزشی وجود ندارد، اگر بابت آن‌ها هزینه‌ای دریافت نکنید یا برای استفاده‌ی خودتان (مثلاً در شبکه‌های اجتماعی) آن کار انجام ندهید فقط و فقط یک معنی دارند: بیگاری!

برایم رزومه می‌شود

برخی از این وب‌سایت‌ها قول رزومه شدن این محتواها را به شما می‌دهند. این محتواها رزومه‌ی خاص و شاخصی برای شما محسوب نمی‌شوند؛ مثلاً می‌خواهید بگویید من هزار دقیقه برای این وب‌سایت ناشناخته تولید محتوا کردم… خب، بعدش چه؟ کسی آن وب‌سایت را می‌شناسد؟ از کجا می خواهید آن را اثبات کنید؟ با چهارتا فایل ویدئویی؟

اگر این هزار دقیقه را در کم‌ترین حالت برای صفحه‌ی خودتان در شبکه‌های اجتماعی انجام داده بودید چقدر فالوور داشتید و همان صفحه برای شما چه درآمدی ایجاد می‌کرد؟

رزومه‌ی رسمی گویندگی یعنی این‌که برای یک مجموعه‌ی رسمی (چه دولتی و چه خصوصی) کارهایی انجام داده باشید و آن‌ها یک گواهی مُهرشده به شما بدهند. به‌غیراز این باشد اصلاً رزومه محسوب نمی‌شود.

کار شما بی‌ارزش است

کار رایگان ارزش کار شما را پایین می‌آورد. بگذارید خاطره‌ای برای شما تعریف کنم:

چند سال پیش که مدیریت گروه دوبلاژی را بر عهده داشتم، برای این‌که بتوانم با یکی از وب‌سایت‌های پخش فیلم که ازقضا رشد خوبی داشت، همکاری کنم و پروژه‌ی فیلم بگیرم، پیشنهادهایی برای آن‌ها داشتم. یکی از آن‌ها گفتن تگ یا عنوان وب‌سایت آن‌ها به‌صورت رایگان بود.

کار را برای آن‌ها فرستادم و آن‌ها تشکر کردند. کم‌تر از ده روز بعد با من تماس گرفتند و سفارش یک تگ صوتی دیگر برای وب‌سایتشان را دادند و گفتند «تگی که شما گفتید خوب بود ها و نمی‌گوییم بد بود ولی ما یک‌صدای بم‌تر می‌خواهیم!»

آن زمان دستمزدی برابر با یک تیزر را از آن‌ها گرفتم و همین یک خط عنوان سایت را به یکی از همکاران که صدای خیلی بمی داشت سپردم. او کار را ضبط کرد و فرستاد. من هم نشنیده برای مشتری فرستادم. سرتان را درد نیاورم، دو بار آن گوینده را به استودیو فرستادیم و سر آخر آن اجرایی که آن‌ها می‌خواستند به کیفیت اجرای من نرسید. هنوز که هنوز است از صدای من استفاده می‌کنند چون اجرای من را اجرای بهتری از اجرای آن دوست حرفه‌ای می‌دانند.

این داستان را نگفتم که از خودم تعریف کنم بلکه خواستم بگویم گویندگی رایگان من علیرغم کیفیتش، ازنظر آن‌ها آن‌قدر بی‌ارزش بود که حتی نخواستند دو هفته روی فیلم‌هایشان باشد اما زمانی که با کار دیگران مقایسه کردند، تازه متوجه کیفیت و ارزش آن شدند و حالا مدت‌هاست که از آن استفاده می‌کنند. این تجربه و چندین مورد دیگر به من اثبات کرد که «کار رایگان، ارزش کار شما را پایین می‌آورد».

دیگر از دستمزد خبری نیست!

این‌که شما بعد از مدتی از آن‌ها درخواست دستمزدهای حتی خیلی پایین را بکنید، با برخورد شدیدی از سمت آن‌ها مواجه خواهید شد. آن‌ها کار شما را باارزش نمی‌دانند که بخواهند بابتش دستمزدی به شما بدهند. یک جورایی اجرای شما را طبق مَثَل «لطف مکرر، حق مسلم»، حق مسلم خود می‌دانند. مطمئن باشید اگر این وب‌سایت‌ها یا کسب‌وکارها در آینده به‌جایی هم برسند و بخواهند برای کارهایشان هزینه‌ای بکنند، شما را کنار گذاشته و از گویندگان حرفه‌ای‌تری استفاده خواهند کرد!

خدانگهدار!

اگر روزی کوچک‌ترین اختلافی با مسئول سایت پیدا کنید، شما را به‌راحتی کنار می‌گذارند و تمام زحمات شما را نادیده می‌گیرند. هیچ تضمینی وجود ندارد که آن‌ها شما را نگهدارند. مگر با آن‌ها قراردادی داشته باشید و درصدی از سهم وب‌سایت را طی آن برای خودتان گرفته باشید که صادقانه می‌گویم، تقریباً هیچ‌کدام از آن‌ها حاضر به امضای این قرارداد نیستند!

دلسوز شما نیستند

برخی وعده‌ی معرفی شما و گرفتن پروژه برای شما را می‌دهند. تجربه‌ی چندین ساله‌ی من نشان داده که شما هرچقدر هم برای آن‌ها زحمت بکشید و کسب‌وکارشان را رشد دهید، معمولاً این اتفاق برای شما نمی‌افتد. بماند بسیاری از این کسب‌وکارهایی که تازه در ابتدای کارشان می‌خواهند با شما همکاری کنند، بعد از مدتی کار کردن، ناامید شده و سایت را کنار می‌گذارند و شما می‌مانید و آن‌همه زحمتی که به هیچ جایی نرسیده است.

جمع‌بندی

توصیه‌ای که به شما دارم این است که یا به‌صورت کارآموزی کارکنید یا بابت کاری که انجام می‌دهید هزینه دریافت کنید. یا اگر قرار است تولید محتوایی داشته باشید، حداقل اگر زحمت می‌کشید برای خودتان بکشید! به‌غیراز این باشد، دارید عمرتان را تلف می‌کنید. با این همه دلیلی که آوردم دیگر فکر نمی‌کنم چیز عجیبی باشد که از شما بخواهم که برای حفظ ارزش و جایگاه و حتی عمرتان:

به‌هیــــــــــچ‌وجه رایگان کار نکنید.

گویندگی رایگان ممنوع!

اگر نظر خاصی در مورد مقاله «گویندگی رایگان، آری یا خیر؟» دارید حتماً در بخش نظرات برای ما بنویسید.